Μήνας Υπερηφάνειας και Ψυχική Υγεία

Ο Ιούνιος χαρακτηρίζεται ως Μήνας Υπερηφάνειας (Pride Month) και έχει ως σκοπό την προώθηση της ορατότητας, της ισότητας και της ισονομίας όλων των μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Είναι ο μήνας ανάδειξης και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που δεν μπορούν να ορίζονται ή να περιορίζονται με βάση το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό του ατόμου.

Καθώς γιορτάζουμε τον μήνα υπερηφάνειας, είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο να αναγνωρίσουμε τη δυναμική ποικιλομορφία εντός της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αλλά και να δούμε τις σημαντικές προκλήσεις ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν πολλά μέλη της. 

Αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+

Οι προκλήσεις που επηρεάζουν την ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, ιδίως των νέων, ξεκινούν από νωρίς και είναι έντονες. Εμπειρίες όπως οι διακρίσεις, ο εκφοβισμός και το μη υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον είναι πολύ συνηθισμένες. Σύμφωνα με μια εθνική έρευνα του 2024 από το Trevor Project:

• 60% των ΛΟΑΤΚΙ+ νέων αισθάνθηκαν ότι δέχτηκαν διακρίσεις τον τελευταίο χρόνο λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους.
• 49% των ατόμων ηλικίας 13-17 χρονών έπεσαν θύματα εκφοβισμού κατά πρόσωπο τον τελευταίο χρόνο
• 23% ανέφεραν ότι δέχθηκαν σωματική απειλή ή βλάβη λόγω της ταυτότητάς τους.
• 39% των ΛΟΑΤΚΙ+ νέων σκέφτηκαν σοβαρά να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας τον περασμένο χρόνο.

Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν τις σοβαρές συνέπειες των διακρίσεων και υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για υποστηρικτικές παρεμβάσεις.

Πιθανώς να έχετε βρεθεί σε καταστάσεις που σας έκαναν να νιώθετε άβολα. Ίσως κάποιος είπε ή έκανε κάτι. Ή ίσως ήταν απλώς ένα βλέμμα που σας έκανε να νιώσετε ανεπιθύμητοι.

Πώς νιώθατε; Ήσασταν αγχωμένοι, ανήσυχοι ή νιώθατε μοναξιά; Θέλατε απλώς να ξεφύγετε από την κατάσταση; Τώρα, φανταστείτε ότι περιβαλλόσασταν συνεχώς από τις αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές των άλλων. Σκεφτείτε πώς αυτό θα επηρέαζε την ψυχική σας υγεία.

Τα άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανς ή queer (ΛΟΑΤΚΙ+) βιώνουν στρεσογόνους παράγοντες που είναι μοναδικοί και ευρέως διαδεδομένοι και είναι πιο πιθανό να πέσουν θύματα διακρίσεων, σεξισμού και βίας.

Επίσης, έχουν τουλάχιστον διπλάσιες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν προκλήσεις ψυχικής υγείας από ότι ο γενικός πληθυσμός. Αυτή η αυξημένη ευαλωτότητα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε εμπειρίες ζωής που χαρακτηρίζονται από αποκλεισμό και εχθρότητα. Η συνεχής έκθεση σε αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα άγχους, στρες και απομόνωσης, επηρεάζοντας σημαντικά την ψυχική υγεία.

Η κατανόηση των μοναδικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, όπως οι διακρίσεις, το κοινωνικό στίγμα και η περιορισμένη πρόσβαση σε υποστηρικτικούς πόρους ψυχικής υγείας, είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ενσυναίσθησης και της υποστήριξης.

Θετικές επιδράσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητας στην ψυχική υγεία

Πέρα απο τις αντιξοότητες, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την ανθεκτικότητα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Πολλά άτομα βρίσκουν δύναμη και έχουν θετικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία με διάφορους τρόπους:

• Ταυτότητα: Αποδέχοντας και εκφράζοντας ανοιχτά την ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητά τους.
• Κοινωνικά Δίκτυα: Δημιουργώντας συνδέσεις με άλλα μέλη της κοινότητας και συμμάχους.
• Συμμετοχή στην κοινότητα: Συμμετοχή σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες που επιβεβαιώνουν την αίσθηση του ανήκειν και αλλυλεγγύης.

Αυτή η κατεύθυνση προς την κοινότητα και την αυτοαποδοχή διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προώθηση της ψυχικής ευεξίας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.

Τι μπορούμε να κάνουμε για την υποστήριξη ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων

Για να υποστηρίξουμε αποτελεσματικά κάποιον από την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, μπορούμε να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα:

• Εκπαίδευση: Κατανόηση των μοναδικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν. 
• Ενεργή και συμπονετική ακρόαση: Να προσφέρουμε ένα χώρο χωρίς κριτική για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να μοιράζονται τις εμπειρίες και τα συναισθήματά τους.
• Σεβασμός της ταυτότητάς τους: Να χρησιμοποιούμε τα ονόματα και τις αντωνυμίες που έχουν επιλέξει με σεβασμό και αποδοχή για την ταυτότητά τους, η οποία είναι απαραίτητη για την ψυχική τους υγεία.
• Δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος: Προώθηση της συμμετοχικότητας και εκπαίδευσης των γύρω μας σχετικά με τη σημασία της ισότητας και της αποδοχής.

Ενίσχυση ψυχικής υγείας

Η δημιουργία υποστηρικτικών περιβαλλόντων στο σπίτι και στις ευρύτερες κοινότητες είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Η οικογενειακή αποδοχή είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς συμβάλλει σημαντικά στην ανθεκτικότητα και την ψυχική υγεία. Επίσης, τα σχολεία και οι χώροι εργασίας που προωθούν ενεργά τη διαφορετικότητα και τη συμμετοχικότητα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση των πιέσεων που συνδέονται με τις διακρίσεις.

Ο ρόλος των συμμάχων

Οι σύμμαχοι είναι απαραίτητοι στην προσπάθεια στήριξης της ψυχικής υγείας της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Με την υπεράσπισή τους κατά των διακρίσεων, την υποστήριξη κανόνων χωρίς αποκλεισμούς και την παροχή συμπονετικής υποστήριξης, οι σύμμαχοι συμβάλλουν στη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορούν να αισθάνονται ενσωματωμένα και αποδεκτά.

Αυτόν τον Μήνα Υπερηφάνειας, ας ενισχύσουμε τη δέσμευσή μας για την κατανόηση και την αντιμετώπιση των πολλών προκλήσεων ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζει η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

Τζούλη Μιχαήλ, Φοιτήτρια Ψυχολογίας