8 συμβουλές για τη διαχείριση των συναισθημάτων

Σας έχουν πει ποτέ ότι αντιδράτε υπερβολικά ή πιάνετε συχνά τον εαυτό σας να σκέφτεται “είμαι πολύ ευαίσθητος/η”; Τι θα λέγατε αν σας έλεγα ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα; Ότι η υπερβολική αντίδραση είναι απλώς μια λέξη του λεξικού. Το Google ορίζει την υπερβολή ως “αντιδρώ πιο συναισθηματικά ή βίαια από ό,τι είναι δικαιολογημένο”. Λοιπόν, ποιο είναι το Google για να σας πει αν η αντίδρασή σας είναι δικαιολογημένη ή όχι!

Η φράση υπερβολική αντίδραση ή η ετικέτα “υπερβολικά ευαίσθητος” υπονοεί μια σύγκριση με κάτι ή κάποιον, ένα πλαίσιο αναφοράς στο οποίο βασίζεται η εκτίμηση. Το να συγκρίνετε τον εαυτό σας με κάποιον άλλον και το πώς αντιδρά σε μια κατάσταση είναι στην καλύτερη περίπτωση ανώφελο. Υπάρχουν πάρα πολλές μεταβλητές, πάρα πολλές ατομικές διαφορές για να είναι μια αξιόπιστη σύγκριση. Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούμε σε καταστάσεις ή διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την προσωπική μας ιστορία. Δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι με πανομοιότυπες προσωπικές ιστορίες και ακόμη και αν έχετε βιώσει παρόμοια γεγονότα στη ζωή σας με κάποιον άλλον, έχετε τη δική σας μοναδική αντίληψη γι’ αυτά τα γεγονότα

Ένας τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε πώς να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα και να αντιδρούμε σε καταστάσεις είναι μέσω της παρατήρησης των κοντινών μας προσώπων, συνήθως ενός γονέα ή ενός κηδεμόνα. Αν παρατηρήσατε “έντονες” αντιδράσεις σε συναισθήματα ή καταστάσεις όταν ήσασταν μικρότεροι, ενδέχεται να έχετε περισσότερες πιθανότητες να αντιδράσετε με παρόμοιο τρόπο. Εξίσου, αν το παράδειγμά σας για το πώς να διαχειρίζεστε τα συναισθήματα ήταν να τα καταπιέζετε και να μην τα εκφράζετε, μπορεί να κάνετε το ίδιο.

Επιπλέον, αν αντιδράσουμε με έναν τρόπο που οι γονείς μας δεν εγκρίνουν, μαθαίνουμε γρήγορα να μετριάζουμε αυτή τη συμπεριφορά, αλλά αυτό μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με τον πραγματικό μας εαυτό και με αυτό που εμείς νιώθουμε σωστό. Αυτό μπορεί συχνά να μας οδηγήσει στο να λέμε στον εαυτό μας ότι η αντίδρασή μας είναι κατά κάποιο τρόπο λανθασμένη. Ωστόσο, αν αυτή η αντίδραση είναι ενστικτώδης, το υποσυνείδητο μήνυμα είναι ότι δεν μπορείτε να εμπιστευτείτε τον εαυτό σας και τα συναισθήματά σας.

Όταν λέτε στον εαυτό σας ότι η αντίδρασή σας δεν είναι δικαιολογημένη, ακυρώνετε την εμπειρία σας και αρνείστε στον εαυτό σας το δικαίωμά να νιώσετε όλα όσα χρειάζεστε. Πολύ συχνά ακούω πελάτες της συμβουλευτικής να μου λένε: “Θα έπρεπε να μπορώ να τα καταφέρω” ή “Δεν θα έπρεπε να νιώθω έτσι”.

Είμαι πάντα περίεργη για τα “πρέπει” και τα “δεν πρέπει”, επειδή συχνά είναι η φωνή κάποιου άλλου. Μπορεί να πρόκειται για έναν επικριτικό γονέα, έναν σύντροφο ή τις κοινωνικές προσδοκίες που έχουν επηρεάσει την αντίληψή σας για το πώς νομίζετε ότι “πρέπει” ή “δεν πρέπει” να είστε, να αισθάνεστε και να αντιδράτε. Έτσι, αν παρατηρήσετε ότι το “πρέπει” ή το “δεν πρέπει” εισβάλλει στον εσωτερικό σας διάλογο, απλά αγνοήστε το, δεν το χρειάζεστε!

Τώρα, αυτό δεν σημαίνει ότι αν θέλετε να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο αντιδράτε συναισθηματικά, αυτό δεν θα ήταν χρήσιμο, αλλά θα σας προέτρεπα να σκεφτείτε γιατί θέλετε να κάνετε την αλλαγή. Είναι επειδή σας έχουν χαρακτηρίσει πολύ ευαίσθητους ή είναι επειδή αισθάνεστε ότι θα μπορούσατε να επωφεληθείτε προσωπικά από τη διαφορετική διαχείρισή;

Για παράδειγμα, μπορεί να θυμώνετε εύκολα και να νιώθετε ότι αυτά τα συναισθήματα σας καταβάλλουν, μπορεί να σας εμποδίζουν να έχετε υγιείς σχέσεις ή να παραμείνετε στον εργασιακό σας χώρο. Το να μάθετε να ελέγχετε αυτόν τον θυμό μπορεί να είναι παραγωγικό, αλλά σας λέει κάτι, οπότε είναι σημαντικό να τον ακούσετε κιόλας. 

Είναι δυνατόν να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας με διαφορετικό τρόπο και να τα αποδεχόμαστε καλύτερα.

Οκτώ συμβουλές για τη διαχείριση των συναισθημάτων

1. Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να αισθάνεται όλα τα συναισθήματα 

Είναι σύνηθες να προσπαθούμε να αποφεύγουμε τα πιο δύσκολα συναισθήματα ή μπορεί να έχουμε διδαχθεί ότι κάποια συναισθήματα δεν είναι αποδεκτά, όπως ο θυμός. Κάθε συναίσθημα είναι έγκυρο και το να επιτρέπετε στον εαυτό σας να τα βιώνει είναι τόσο σημαντικό για μια θετική αίσθηση ευεξίας. Αποτρέπει επίσης τη συσσώρευσή τους σε σημείο που να γίνονται υπερβολικά, ώστε να ξεσπάσετε.

2. Κάντε τον εσωτερικό σας διάλογο πιο συμπονετικό

Μπορείτε να το κάνετε αυτό χρησιμοποιώντας δηλώσεις επικύρωσης, όπως “αισθάνομαι πολύ λυπημένος”, “αισθάνομαι θυμωμένος”, “μου επιτρέπεται να αισθάνομαι έτσι”.

3. Δοκιμάστε να κρατάτε ένα ημερολόγιο όταν παρατηρείτε ότι τα συναισθήματά σας είναι υπερβολικά

Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να γίνει αυτό. Μπορείτε να γράψετε παραγράφους, μόνο λέξεις, να ζωγραφίσετε, να μουτζουρώσετε – ό,τι σας φαίνεται πιο φυσιολογικό. Η πράξη της καταγραφής των συναισθημάτων μπορεί να βοηθήσει στην απελευθέρωσή τους ή τουλάχιστον στη μείωση της έντασής τους, ώστε να νιώθετε ότι είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμα.

4. Να είστε περίεργοι χωρίς να κρίνετε. 

Αυτό θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τι τροφοδοτεί το συναίσθημα και αυτή η κατανόηση μπορεί να σας βοηθήσει να αποδεχτείτε καλύτερα τα συναισθήματά σας.

5. Ελέγξτε τακτικά τον εαυτό σας τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά

Παρατηρήστε αν αισθάνεστε ένταση στο σώμα σας ή αν νιώθετε κουρασμένοι. Ρωτήστε τον εαυτό σας πώς αισθάνομαι σήμερα; Η εξάσκηση της ενσυνειδητότητας μπορεί να σας βοηθήσει σε αυτό, καθώς δίνετε προσοχή στο εδώ και τώρα.  

6. Ρωτήστε τον εαυτό σας “σε τι αντιδρώ”;

Είναι αυτή η κατάσταση ή είναι το παρελθόν που διαδραματίζεται στο παρόν; Μερικές φορές οι καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν συναισθήματα που μοιάζουν δυσανάλογα με τη στιγμή. Η κατάσταση μπορεί να σας θυμίζει μια δύσκολη εμπειρία του παρελθόντος, οπότε τα συναισθήματα που νιώθετε συνδέονται όχι μόνο με την παρούσα στιγμή αλλά και με το παρελθόν.

7. Προσδιορίστε μερικές θετικές δηλώσεις που μπορείτε να λέτε στον εαυτό σας όταν τα συναισθήματά σας αρχίζουν να σας καταβάλλουν

Για παράδειγμα, “μπορώ να αντιμετωπίσω αυτά τα συναισθήματα”, “δεν πειράζει να αισθάνομαι τόσο έντονα”, “αυτά τα συναισθήματα θα περάσουν”.

8. Εξασκηθείτε στην τακτική φροντίδα του εαυτού σας

Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να συνδεθείτε με τον εαυτό σας και να αναγνωρίσετε αν τα συναισθήματά σας αρχίζουν να γίνονται υπερβολικά. Ανάλογα με το τι κάνετε για την αυτο-φροντίδα σας, μπορεί επίσης να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να απελευθερώσετε ή να εκφράσετε συναισθήματα.

Τα συναισθήματά μας λένε μια ιστορία. Όταν νιώθουμε ότι είναι εκτός ελέγχου, μετατρέπονται σε κάτι που μας φοβίζει, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Το να μάθουμε να αποδεχόμαστε αυτό που είναι σε όλες του τις μορφές μπορεί να μας ενδυναμώσει και να μας απελευθερώσει και τελικά να μας επιτρέψει να ζήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη ζωή.