Διατροφικές Διαταραχές στον Αθλητισμό: Κίνδυνοι, Παράγοντες και Τρόποι Πρόληψης

Οι αθλητές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μια διατροφική διαταραχή σε σύγκριση με το ευρύ κοινό. Τα χαρακτηριστικά που συμπεριλαμβάνει το αθλητικό περιβάλλον και ο τρόπος σκέψης των αθλητών σχετίζονται με ένα μεγαλύτερο κίνδυνο για να αναπτύξουν συμπτώματα διατροφικών διαταραχών, δυσαρέσκεια της εικόνας του σώματος, και υπερβολική, καταναγκαστική άσκηση.
Κάποια χαρακτηριστικά του αθλητικού περιβάλλοντος είναι η πίεση, ο ανταγωνισμός, και η σημασία που δίνεται στη διατροφή και στη φυσική κατάσταση (π.χ. οι αθλητές πρέπει να έχουν συγκεκριμένο βάρος και μυϊκή μάζα, η συχνή ζύγιση των αθλητών από τους προπονητές, κτλ). Οι περισσότεροι αθλητές αρχίζουν να ασχολούνται από μικρή ηλικία με το άθλημα, μεγαλώνοντας μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το οποίο παίζει μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και του τρόπου σκέψης. Αναπτύσσουν πειθαρχία και επιμονή και κάνουν πολλές θυσίες για να επιτύχουν τους υψηλούς στόχους που θέτουν, π.χ. αν θέλουν να φτάσουν σε συγκεκριμένο βάρος, μπορεί να παραλείπουν γεύματα ή να προπονούνται πολλές ώρες. Ακόμη μπορεί να γίνουν πολύ επικριτικοί με τον εαυτό τους, και ως αποτέλεσμα να έχουν αρνητική άποψη για το σώμα τους. Επίσης, συχνά μπορεί να υπάρχει μια σύγκρουση μεταξύ του αθλητικού περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Ιδιαίτερα για τις αθλήτριες, το αθλητικό περιβάλλον μπορεί να απαιτεί ένα μυώδες κορμί, αλλά η κοινωνία παρουσιάζει ως ιδανικούς άλλους σωματότυπους , π.χ. τα λεπτά σώματα.
Οι διατροφικές διαταραχές προκαλούν προβλήματα υγείας, επηρεάζουν τον μεταβολισμό και σχεδόν όλα τα συστήματα οργάνων. Από μια διατροφική διαταραχή που υπάρχει για μήνες ή ακόμα και χρόνια δημιουργείται ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών αφού ο αθλητής δεν τρέφεται σωστά και έτσι είναι πιο εύκολο να τραυματιστεί ή να μην έχει καλή αθλητική απόδοση.
Το μπαλέτο είναι μια μορφή τέχνης αλλά μπορεί να θεωρηθεί και άθλημα αφού απαιτεί σωματική δύναμη, ευλυγισία και αντοχή. Όπως σε άλλα αθλήματα, στο μπαλέτο υπάρχει η πίεση και ο ανταγωνισμός που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας διατροφικής διαταραχής. Αυτό που το διαφοροποιεί από τα άλλα αθλήματα είναι η νοοτροπία που υπάρχει στο μπαλέτο που εξιδανικεύει τα πολύ λεπτά σώματα και ο τρόπος σκέψης που δημιουργείται στους χορευτές. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι χορευτές μπαλέτου παίρνουν υψηλό σκορ στο κριτήριο της τελειομανίας. Προσπαθώντας να φτάσουν το «τέλειο» σώμα μπορεί να αναπτύξουν κάποια διατροφική διαταραχή. Επίσης, διάφορες έρευνες που έχουν γίνει σε μαθητές μπαλέτου και σε επαγγελματίες χορευτές έχουν δείξει ότι ακόμη ένας από τους λόγους που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μια διατροφική διαταραχή είναι ότι εξασκούνται μπροστά από καθρέφτες, όπου μπορούν να δουν κάθε ατέλεια στο σώμα τους και να συγκρίνουν το σώμα τους με τους υπόλοιπους χορευτές. Αυτό είναι εμφανές και σε άλλα αθλήματα όπου οι αθλητές προπονούνται μπροστά από καθρέφτες όπως η ρυθμική γυμναστική.
Κάποιοι τρόποι που οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να προληφθούν στους αθλητές είναι η διαπαιδαγώγηση σε θέματα όπως η σωστή διατροφή, οι υγιείς τρόποι να χάσουν βάρος αν χρειάζεται, και τα προβλήματα υγείας που μπορεί να δημιουργηθούν από λανθασμένους τρόπους δίαιτας. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μια υγιής σχέση μεταξύ του προπονητή και του αθλητή, έτσι ώστε να υπάρχει εμπιστοσύνη και επικοινωνία. Ο προπονητής πρέπει να έχει σωστή στάση απέναντι στο βάρος και τη διατροφή, και να προωθεί μια θετική εικόνα για αυτά στους αθλητές του. Επίσης ο προπονητής πρέπει να μπορεί να διακρίνει σημάδια των διατροφικών διαταραχών όπως οι συχνοί τραυματισμοί, η μείωση του βάρους, η υπερβολική άσκηση, η εξάντληση, κτλ.
Οι διατροφικές διαταραχές στους αθλητές αντιμετωπίζονται από μια ομάδα από επαγγελματίες ψυχικής υγείας / αθλητικούς ψυχολόγους και αθλητικούς διαιτολόγους. Ο αθλητής μαθαίνει για τις δικές του διατροφικές ανάγκες, αφού πρέπει να μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του αθλήματος και ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής. Η ψυχοθεραπεία βοηθά τον αθλητή να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του σε σχέση με το σώμα του, διερευνώντας την εικόνα του ιδανικού σώματος όπως το προβάλλει το αθλητικό περιβάλλον και η κοινωνία, και απορρίπτοντας αυτά τα μη ρεαλιστικά πρότυπα σώματος. Επίσης μαθαίνει επικοινωνιακές δεξιότητες (communication skills) και δεξιότητες αντιμετώπισης προβλημάτων (coping skills), ιδιαίτερα για τους τραυματισμούς και για συναισθήματα όπως το άγχος και η απογοήτευση που δημιουργούνται συχνά στο ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Altius Mind Institute Team
We are here to help! Click here to book an appointment.