Πως να Στηρίξετε Ένα Αγαπημένο Πρόσωπο με Ψυχική Ασθένεια

Θα θέλαμε να μοιραστούμε μερικά μαθήματα που μας βοήθησαν να καθοδηγηθούμε κατά την διάρκεια της ανάρρωσης/ανάκαμψης.

Προσπαθήστε να συναντήσετε τα αγαπημένα σας πρόσωπα στα μισά του δρόμου

Η βοήθεια ενός αγαπημένου σας προσώπου με ψυχική ασθένεια ξεκινά συχνά με τον εντοπισμό  ακριβώς που βρίσκεται στα πέντε στάδια της αλλαγής και τις συμβουλές για το τι μπορείτε να κάνετε αναλόγως:

  • Αρχικός Προβληματισμός (δεν ενδιαφέρεται για βοήθεια): Δείξτε ενσυναίσθηση και αποφύγετε την κριτική.
  • Συλλογισμός (αναγνωρίζει το πρόβλημα αλλά δεν είναι έτοιμος να αλλάξει): Αναγνωρίστε ότι η αλλαγή είναι δύσκολη και εξετάστε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της θεραπείας.
  • Προετοιμασία (δηλώνει δέσμευση για αλλαγή): Προσπαθήστε να βοηθήσετε το αγαπημένο σας πρόσωπο να καθορίσει στόχους. Οι στόχοι πρέπει να είναι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, επιτεύξιμοι, λογικοί και επίκαιροι.
  • Αλλαγή συμπεριφοράς (αρχίζει να αλλάζει/συμμετέχει ενεργά στη θεραπεία): Ενισχύστε τη θετική συμπεριφορά του αγαπημένου σας προσώπου.
  • Συντήρηση (διατήρηση της αλλαγής): Προσφέρετε τη συνεχή υποστήριξή σας.

Είναι σημαντικό να ακούτε τη «δέσμευση για αλλαγή» και να ενεργείτε σύμφωνα με αυτό παρέχοντας υποστήριξη, παρηγοριά και ενθάρρυνση σε κάθε στάδιο. Απαιτείται επίσης υπομονή (αν και το αγαπημένο πρόσωπο θα πρέπει να αισθάνεται δύναμη να χρησιμοποιεί την καλύτερη κρίση του σε περιόδους έκτακτης ανάγκης). Πιέζοντας κάποιον να προχωρήσει στο ταξίδι του μπορεί να τον αναγκάσει να αντισταθεί, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει τη θεραπεία.

Ακούστε προκειμένου να επικοινωνήσετε

Το να ξεκινήσετε τη συζήτηση με το αγαπημένο σας πρόσωπο μπορεί να είναι κρίσιμο για να τους βοηθήσετε να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Ο φροντιστής μπορεί να χρειαστεί να κάνει το πρώτο βήμα για να ξεκινήσει τη συζήτηση και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να επιδείξετε πραγματικό ενδιαφέρον για τις ανησυχίες του αγαπημένου σας προσώπου.

Μην τους πείτε πώς μπορείτε να βοηθήσετε – ρωτήστε αν μπορείτε να βοηθήσετε και πώς. Σεβαστείτε την επιθυμία τους να μην μιλάνε για την κατάσταση. Το «πρέπει να μιλήσω μαζί σου» είναι σπάνια ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσεις μια συζήτηση. Όταν δεν θέλουν να μιλήσουν, η καλύτερη προσέγγιση είναι να τους υπενθυμίζετε συνεχώς ότι είστε εκεί για αυτούς εάν θέλουν να μιλήσουν. 

Μια λίστα αποτελεσματικών εργαλείων για τη βελτίωση της επικοινωνίας περιλαμβάνει τα εξής:

  • Παρακινητική συνέντευξη : Αυτή η τεχνική επιδιώκει να αξιοποιήσει το προσωπικό κίνητρο για αλλαγή, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων ζωής.
  • OARS: Αυτή η μέθοδος παρέχει ένα πλαίσιο για την εξάσκηση της παρακινητικής συνέντευξης. Αυτό το ακρωνύμιο σημαίνει ερωτήσεις ανοιχτού τύπου, επιβεβαίωση, προβληματισμό και σύνοψη (opened-ended questions, affirmation, reflection and summarizing).
  • Ενεργής ακρόαση: Αυτή η μορφή επικοινωνίας περιλαμβάνει την ακρόαση του τι λέει ένα άτομο και στη συνέχεια την αντανάκλαση αυτού που ειπώθηκε με τρόπο που να δείχνει κατανόηση. Χρησιμεύει επίσης ως αντανάκλαση, ωθώντας το άτομο να δει και να αντιμετωπίσει τις σκέψεις, τις ιδέες και τις εντυπώσεις του.

Δείξτε συμπόνια για τα λάθη του παρελθόντος

Είναι σημαντικό να εκφράζετε πάντα κατανόηση και συμπόνια όταν μιλάτε με το αγαπημένο σας πρόσωπο. Αυτό περιλαμβάνει και το να μιλάμε για το παρελθόν. Πολλοί άνθρωποι με ψυχικές ασθένειες γνωρίζουν μερικές από τις λανθασμένες πράξεις που έκαναν όταν νοσούσαν. Στην πραγματικότητα, μπορεί συχνά να έχουν εμμονή με τις τύψεις και τα λάθη τους.

Ίσως είναι καλύτερο να μην θίγετε αυτά τα περιστατικά εάν δείτε οτι το αγαπημένο σας πρόσωπο προσπαθεί ενεργά να βελτιώσει τη συμπεριφορά του. Η αναφορά σε αυτά μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την πρόοδο στην ανάρρωσή τους – δεν μπορούν να αλλάξουν το παρελθόν. Μπορεί να είναι χρήσιμο να επικεντρωθείτε στην παρούσα στιγμή και στους μελλοντικούς στόχους.

Ενθαρρύνετε την Αυτό-ενδυνάμωση

Η ψυχική ασθένεια μπορεί να κάνει ένα άτομο να νιώθει ότι δεν έχει λόγο ή έλεγχο στη ζωή του. Συχνά, μπορεί να επιτρέψουν στον φροντιστή τους να αναλάβει τον έλεγχο της θεραπείας τους λόγω της δυσκολίας τους να αποδεχτούν τη διάγνωση ή λόγω αμφιθυμίας. Ωστόσο, η αυτό-ενδυνάμωση είναι το κλειδί για την ανάκαμψη.

Είναι σημαντικό να κάνετε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου για να κατανοήσετε τι θέλει το αγαπημένο σας πρόσωπο και να το βοηθήσετε να οικειοποιηθεί την ψυχική του ασθένεια και τη θεραπεία. Όταν ένας φροντιστής σέβεται και εμπιστεύεται τις αποφάσεις του αγαπημένου του προσώπου, αυτό μπορεί να είναι απελευθερωτικό και να βελτιώσει τη σχέση.

Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορούν να είναι εξαιρετικά ενδυναμωτικές. Η προσέγγιση για κοινή λήψη αποφάσεων μπορεί επίσης να είναι πολύ αποτελεσματική. Με αυτή την προσέγγιση, ένας ασθενής καθιστά σαφές στον θεραπευτή του ποιες είναι οι προτεραιότητές του και μαζί συμφωνούν σε ένα σχέδιο θεραπείας. Μια προσέγγιση που έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους ασθενείς να επιδιώκουν στόχους ζωής, αντί να αντιμετωπίζει απλώς συμπτώματα και παρενέργειες, μπορεί να είναι εξαιρετικά παρακινητική.

 

Εξασκηθείτε στη Θετική Ενίσχυση

Οι φροντιστές θα πρέπει να προσπαθήσουν να αναγνωρίσουν και να επαινούν όλα τα επιτεύγματα. Όταν το αγαπημένο σας πρόσωπο έχει σοβαρή κατάθλιψη, το να σηκωθεί από το κρεβάτι, να κάνει ντους ή να φάει μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο γι ‘αυτόν. Το να γίνεται οποιαδήποτε πράξη από αυτές είναι ένα επίτευγμα. Μην εκλαμβάνετε την αδράνεια ενός καταθλιπτικού ατόμου ως τεμπελιά.

Η ανάκαμψη είναι συχνά μια σειρά από μικρά επιτεύγματα. Τα μικρά επιτεύγματα μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλα βήματα, όπως την ανεύρεση εργασίας ή την απόκτηση ιδιωτικής κατοικίας. Ενθαρρύνετε το αγαπημένο σας πρόσωπο να ονειρεύεται και να επιδιώκει στόχους και βοηθήστε κατά την διάρκεια της πορείας με πρακτικές και ρεαλιστικές συμβουλές.

Αποφύγετε την Υπερ-προστασία(Helicoptering)

O όρος «Helicoptering» είναι μια μορφή υπερβολικής εμπλοκής του φροντιστή στη φροντίδα του αγαπημένου του προσώπου. Αναφέρεται ξεκάθαρα, στην περίπτωση που  το άτομο αισθάνεται υπό συνεχή επιτήρηση καθώς ένας φροντιστής «αιωρείται» γύρω του, συνεχώς σε εγρήγορση για ένα επεισόδιο ή άλλο ανεπιθύμητο συμβάν. Για ένα άτομο με ψυχική ασθένεια, αυτή η υπερβολική εμπλοκή και η αναμονή για το χειρότερο σενάριο μπορεί να τον κάνει να αισθάνεται ασφυξία, αποδυνάμωση, αποθάρρυνση, ακόμη και εξοργισμό. Παρά τις καλές προθέσεις ενός φροντιστή, ο χειρισμός αυτός μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο σε απόσυρση και απομόνωση.

Ένα συνηθισμένο παράδειγμα αυτής της κατάστασης είναι όταν ένας φροντιστής επιμένει επανειλημμένα να επικοινωνήσει με τον ψυχίατρο του αγαπημένου του προσώπου, με αποτέλεσμα ο ασθενής να αισθάνεται ότι τον «προδίδουν». Αυτός ο φόβος μπορεί να βασίζεται στον έλεγχο που έχει ένας ψυχίατρος στη θεραπεία του, όπως παράδειγμα  η ικανότητα αλλαγής ενός φαρμάκου. Ένα άτομο μπορεί επίσης να αισθάνεται οτι ένας ψυχίατρος θα σέβεται περισσότερο τον φροντιστή παρά τον «άρρωστο» ασθενή. Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική και επιβλαβή διάβρωση της εμπιστοσύνης μεταξύ του ατόμου και του φροντιστή του — καθώς και του ασθενούς και του παρόχου τους.

Πολλοί φροντιστές δεν αντιλαμβάνονται τις σοβαρές συνέπειες αυτού του είδους helicoptering. Για παράδειγμα, το αγαπημένο τους πρόσωπο με ψυχική ασθένεια μπορεί να ανακαλέσει ή να θέσει όρια στην άδεια που έχει ο ψυχίατρός τους στο να μιλάει με τους φροντιστές στο μέλλον.

 

Πρόσβαση στις αξιολογήσεις των ίδιων των χρηστών (Peer Insights)

Οι ομότιμοι σε τέτοιες καταστάσεις μπορούν να υποστηρίξουν, να ενημερώσουν και να εμπνεύσουν ο ένας το ταξίδι ανάκαμψης του άλλου. Στην πραγματικότητα, τα άτομα με ψυχικές ασθένειες είναι συχνά πιο άνετα να μιλούν σε άτομα που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις παρά στους κλινικούς γιατρούς. Τα άτομα αυτά έχουν πληροφορίες που δεν μπορούν να προσφέρουν οι κλινικοί γιατροί χωρίς να έχουν βιώσει την εμπειρία. Επιπλέον, οι ομοϊδεάτες που βρίσκονται σε πορεία ανάκαμψης μπορούν να προσφέρουν ανεκτίμητη ελπίδα τόσο σε άτομα που τους στηρίζουν όσο και σε άτομα που ζουν με ψυχική ασθένεια.

Η κατανόηση είναι κρίσιμη για μια καλή σχέση ανάμεσα σε ένα άτομο με ψυχική ασθένεια και τον φροντιστή του. Ενώ η ψυχική ασθένεια είναι πολύ συχνά μια οικογενειακή προσπάθεια, δεν μπορεί να υπερτονιστεί ότι η υπευθυνότητα, η υπευθυνότητα και η αυτό-ενδυνάμωση ενός ατόμου θα ενισχύσουν τα αποτελέσματα. Όταν παρέχεται σε ένα άτομο περισσότερος έλεγχος της διαδικασίας θεραπείας του, είναι πιο πιθανό να φτάσει σε ανάκαμψη νωρίτερα. Σε τελική ανάλυση, αυτό πρέπει να επιδιώκουν οι φροντιστές και τα αγαπημένα τους πρόσωπα μαζί.

Altius Mind Institute Team

We are here to help! Click here to book an appointment.