Γνωρίζετε κάποιον που παραλείπει γεύματα αρκετά συχνά ή ίσως έχετε παρατηρήσει ότι έχει έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο διαχείρισης του φαγητού που μοιάζει ασυνήθιστος; Ή πιθανόν είναι κάτι που παρατηρείτε τον εαυτό σας να κάνει, αλλά δεν είστε σίγουροι γιατί; Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να μην χτυπούν πάντα καμπανάκι συναγερμού, αλλά θα μπορούσαν να είναι λεπτά σημάδια μιας διατροφικής διαταραχής.

Είναι εύκολο να ερμηνεύσετε αυτά τα συμπτώματα ως απλή επιλεκτικότητα στο φαγητό ή ως έντονη αφοσίωση στη βελτίωση της φυσικής σας κατάστασης. Εξάλλου, σε έναν κόσμο που έχει εμμονή με την κουλτούρα της δίαιτας και την εικόνα του σώματος, τέτοιες συνήθειες μπορεί να φαίνονται σχεδόν φυσιολογικές, σωστά; Αλλά υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ των υγιεινών συνηθειών διατροφής και άσκησης και εκείνων που οφείλονται σε μια διατροφική διαταραχή.

Πολλά άτομα με διατροφικές διαταραχές μπορεί να μην πιστεύουν ότι χρειάζονται θεραπεία. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά πολλών διατροφικών διαταραχών είναι ότι τα άτομα δεν συνειδητοποιούν πόσο σοβαρά είναι τα συμπτώματα. Επίσης, οι ενοχές και η ντροπή συχνά εμποδίζουν τα άτομα να ζητήσουν βοήθεια.

Μερικές βασικές ενδείξεις (red flags) που μπορεί να υποδηλώνουν μια διατροφική διαταραχή περιλαμβάνουν:

• Παράλειψη γευμάτων ή σνακ και δικαιολογητική στάση του ατόμου για το ότι δεν τρώει (π.χ. δεν πεινάω πολύ, έφαγα ήδη κλπ).
• Ύπαρξη μιας πολύ περιορισμένης δίαιτας που δεν έχει συνταγογραφηθεί από κάποιο εξειδικευμένο γιατρό ή διατροφολόγο.
• Υπερβολική εστίαση στο φαγητό ή στην υγιεινή διατροφή, ειδικά αν αυτό σημαίνει ότι δεν συμμετέχει σε συνηθισμένες εκδηλώσεις, όπως αθλητικές δεξιώσεις, κατανάλωση τούρτας γενεθλίων ή ένα δείπνο έξω.
• Να φτιάχνει τα δικά του γεύματα αντί να τρώει ό,τι τρώει η οικογένεια.
• Απόσυρση από τις συνήθεις κοινωνικές δραστηριότητες.
• Συχνή και διαρκής ανησυχία ή παράπονα για το ότι έχει ανθυγιεινό τρόπο ζωής, ότι είναι υπέρβαρος ή χοντρός και συζήτηση για απώλεια βάρους.
• Συχνός έλεγχος στον καθρέφτη για τις ατέλειες που θεωρεί ότι υπάρχουν.
• Επαναλαμβανόμενη κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφών.
• Χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, καθαρτικών ή φυτικών προϊόντων για απώλεια βάρους.
• Υπερβολική γυμναστική. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη μη τήρηση ημερών ανάπαυσης και ξεκούρασης ή αδειών, λόγω τραυματισμού ή ασθένειας ή την άρνηση συμμετοχής σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή άλλα γεγονότα της ζωής εξαιτίας της επιθυμίας για άσκηση.
• Σημάδια επαναλαμβανόμενου τραυματισμού στο πίσω μέρος του χεριού από τα δόντια λόγω της συνεχής πρόκλησης εμετού.
• Σοβαρή διάβρωση των δοντιών και πρησμένους σιελογόνους αδένες από την επαφή των δοντιών και του γαστρικού οξέος λόγω επαναλαμβανομένων εμετών.
• Απώλεια μαλλιών, εύθραυστα νύχια, κόπωση, εξάντληση, αδυναμία.
• Αποχώρηση κατά τη διάρκεια των γευμάτων ή αμέσως μετά το γεύμα για να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα.
• Συζήτηση για θλίψη, αηδία, ντροπή ή ενοχή σχετικά με τις διατροφικές του συνήθειες.
• Κατανάλωση φαγητού στα κρυφά.

Η αναγνώριση αυτών των σημαδιών είναι το πρώτο βήμα προς την αντιμετώπιση και μείωση συμπτωμάτων. Αν ανησυχείτε για κάποιον φίλο ή μέλος της οικογένειάς σας (ή ακόμα και για τον ίδιο σας τον εαυτό), μπορείτε να παροτρύνετε το άτομο να μιλήσει σε έναν επαγγελματία υγείας (ψυχολόγο, διατροφολόγο, προσωπικό γιατρό κ.α.). Ακόμα και αν το άτομο δεν είναι έτοιμο να παραδεχτεί ότι έχει πρόβλημα με το φαγητό, μπορείτε να ξεκινήσετε τη συζήτηση εκφράζοντας την ανησυχία σας και την επιθυμία να ακούσετε, χωρίς να το επικρίνετε.

Τζούλη Μιχαήλ, Φοιτήτρια Ψυχολογίας