Έχετε κατάθλιψη;

Είτε είστε φοιτητής που βρίσκεται στη μέση μιας μεγάλης ύφεσης, είτε μια νέα μητέρα που δεν μπορεί να καταλάβει γιατί αισθάνεται τόση θλίψη, είτε ένας συνταξιούχος που θρηνεί για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, αυτή η ερώτηση δεν είναι εύκολο να απαντηθεί.

Υπάρχει όμως ένα πράγμα σίγουρο σχετικά με την κατάθλιψη, είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια θλιβερή διάθεση. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν οτιδήποτε, από απελπισία και κόπωση μέχρι σωματικό πόνο. Και όπως ακριβώς τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο, έτσι και η διάγνωση.

Όλοι νιώθουμε λυπημένοι κατά καιρούς. Η κατάθλιψη όμως είναι διαφορετική. Αυτή η σοβαρή διαταραχή της διάθεσης προκαλεί έντονα συμπτώματα που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αισθάνεστε, σκέφτεστε και διαχειρίζεστε την καθημερινή σας ζωή, προκαλώντας επίμονα συναισθήματα θλίψης και απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που προηγουμένως απολαμβάνατε. Η λέξη κατάθλιψη είναι στην πραγματικότητα απλώς ένας όρος-ομπρέλα για έναν αριθμό διαφορετικών ειδών κατάθλιψης, από τη μείζων κατάθλιψη έως την άτυπη κατάθλιψη και τη δυσθυμία.

Η κατάθλιψη, επίσης αποκαλούμενη μείζων καταθλιπτική διαταραχή, μπορεί να προκαλέσει ποικίλες συναισθηματικές και σωματικές αλλαγές, όπως αύξηση ή απώλεια βάρους, αϋπνία και χρόνιο πόνο. Με την κατάθλιψη, μπορεί να έχετε προβλήματα συμμετοχής σε φυσιολογικές καθημερινές δραστηριότητες, να χάνετε το ενδιαφέρον σας για το σεξ και άλλες δραστηριότητες και να έχετε βαθιά αισθήματα ενοχής και απελπισίας. Η κατάθλιψη κυμαίνεται σε σοβαρότητα από ήπια, προσωρινά επεισόδια θλίψης, έως σοβαρή, επίμονη κατάθλιψη που μοιάζει σαν να μην έχει τελειωμό. Ο ορισμός της κλινικής κατάθλιψης περιλαμβάνει τον πιο σοβαρό τύπο κατάθλιψης που είναι γνωστός ως μείζων κατάθλιψη.

Η φαρμακευτική αγωγή και η συμβουλευτική μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και να σας δώσουν πίσω τη ζωή σας.

Σύμφωνα με την Mayo Clinic, υπάρχουν διάφοροι τύποι κατάθλιψης και αρκετές διαταραχές περιλαμβάνουν συμπτώματα κατάθλιψης. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να μιλήσετε με έναν επαγγελματία και να κάνετε μια έγκυρη διάγνωση της κατάθλιψης, ώστε να μπορέσετε να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία για τον τύπο της κατάθλιψής σας.

• Διπολικές διαταραχές Ι και ΙΙ
• Κυκλοθυμική διαταραχή
• Επίμονη καταθλιπτική διαταραχή
• Προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή
• Άλλες διαταραχές κατάθλιψης

Μείζων κατάθλιψη: Ένας κοινός τύπος κατάθλιψης

Ο πιο κοινός τύπος κατάθλιψης; Μείζων κατάθλιψη. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH), περίπου το 7% του ενήλικου πληθυσμού των ΗΠΑ πάσχει από αυτή την εξουθενωτική κατάσταση ψυχικής υγείας.

Εάν πάσχετε από μείζων κατάθλιψη, μπορεί να αισθάνεστε και να παρατηρείτε συμπτώματα όπως έντονη θλίψη, απελπισία, ανηδονία ή απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες, έλλειψη ενέργειας, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, αλλαγές στον ύπνο ή τις διατροφικές συνήθειες, αισθήματα ενοχής, σωματικό πόνο και σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας – και για να γίνει επίσημη διάγνωση, τα συμπτώματά σας θα πρέπει να διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να βιώσει μόνο ένα επεισόδιο μείζονος κατάθλιψης, αλλά αυτός ο τύπος κατάθλιψης τείνει να επαναλαμβάνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Οι καλύτερες θεραπείες είναι συνήθως τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα και η ψυχοθεραπεία. Τα καλά νέα: Υπολογίζεται ότι το 80 έως 90% των ατόμων με μείζων κατάθλιψη ανταποκρίνονται θετικά στη θεραπεία.

Δυσθυμία: Ο κοινός τύπος κατάθλιψης που ενδεχομένως να μην γνωρίζετε

Περίπου το 2% του Αμερικανικού πληθυσμού πάσχει από έναν τύπο κατάθλιψης που είναι λιγότερο σοβαρός από τη μείζων κατάθλιψη, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ υπαρκτός – τη δυσθυμία,

Η δυσθυμία είναι ένας τύπος κατάθλιψης που επηρεάζει την διάθεση, σε βάθος χρόνου – ίσως για ένα χρόνο ή και περισσότερο. Τα άτομα μπορούν να λειτουργήσουν επαρκώς, αλλά όχι βέλτιστα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν λύπη, δυσκολία συγκέντρωσης, κόπωση και αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου και στην όρεξη.

Αυτός ο τύπος κατάθλιψης ανταποκρίνεται συνήθως καλύτερα στη θεραπεία συζήτησης παρά στη φαρμακευτική αγωγή, αν και ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με θεραπεία συζήτησης μπορεί να οδηγήσει στη μεγαλύτερη δυνατή βελτίωση. Τα άτομα με δυσθυμία μπορεί επίσης να κινδυνεύουν από επεισόδια μείζονος ή κλινικής κατάθλιψης.

Επιλόχειος κατάθλιψη: Αίσθημα κατάθλιψης μετά την γέννηση ενός μωρού

Το 85% των νέων μαμάδων βιώνει κάποιο αίσθημα θλίψης μετά τη γέννηση του μωρού τους – αλλά για το 16% των γυναικών, η θλίψη αυτή είναι αρκετά σοβαρή ώστε να μπορεί να διαγνωστεί ως ένας τύπος κατάθλιψης.

Η επιλόχειος κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από συναισθήματα ακραίας θλίψης, άγχους, κόπωσης, μοναξιάς, απελπισίας, σκέψεις αυτοκτονίας, φόβους ότι θα πληγωθεί το βρέφος και συναισθήματα αποσύνδεσης από το παιδί. Αυτός ο τύπος κατάθλιψης μπορεί να εμφανιστεί οποτεδήποτε, από εβδομάδες έως μήνες μετά τον τοκετό, και σχεδόν πάντα εκδηλώνεται μέσα εντός ενός έτους αφότου μια γυναίκα έχει γεννήσει.

Χρειάζεται άμεση και έμπειρη ιατρική φροντίδα – και αυτή μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό θεραπευτικών συζητήσεων και φαρμακευτικής αγωγής.

Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή: Ακραία χειμερινή κόπωση

Θα προτιμούσατε να πέσετε σε χειμερία νάρκη κατά τη διάρκεια του χειμώνα παρά να αντιμετωπίσετε τις κρύες, μουντές ημέρες; Έχετε την τάση να παίρνετε βάρος, να νιώθετε μελαγχολία και να αποσύρεστε κοινωνικά κατά τη διάρκεια της εποχής αυτής;

Θα μπορούσατε να ανήκετε στο 4 έως 6% των ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες που εκτιμάται ότι πάσχουν από έναν τύπο κατάθλιψης που ονομάζεται εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (“seasonal affective disorder” ή SAD). Παρόλο που πολλοί άνθρωποι βρίσκονται σε χειμερινή μελαγχολία, η SAD χαρακτηρίζεται από συμπτώματα άγχους, αυξημένης ευερεθιστότητας, κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας και αύξησης του σωματικού βάρους. Αυτός ο τύπος κατάθλιψης εμφανίζεται συνήθως σε χειμερινά κλίματα, πιθανότατα λόγω της έλλειψης φυσικού ηλιακού φωτός. Δεν γνωρίζουμε πραγματικά γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι σε αυτή τη μειωμένη ποσότητα φυσικού φωτός. Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια, αν και μπορεί να είναι σοβαρά.

Αυτός ο τύπος κατάθλιψης εμφανίζεται συνήθως στις αρχές του χειμώνα και υποχωρεί την άνοιξη, ενώ μπορεί να αντιμετωπιστεί με φωτοθεραπεία ή θεραπεία με τεχνητό φως.

Άτυπη κατάθλιψη: Ένας παρεξηγημένος τύπος κατάθλιψης

Παρά την ονομασία της, η άτυπη κατάθλιψη δεν είναι ασυνήθιστη. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι ένας από τους πιο κοινούς τύπους κατάθλιψης – και ορισμένοι γιατροί πιστεύουν ότι είναι υποδιαγνωσμένη.

Αυτός ο τύπος κατάθλιψης δεν είναι τόσο κατανοητός όσο η μείζων κατάθλιψη. Σε αντίθεση με τη μείζων κατάθλιψη, ένα συνηθισμένο σημάδι της άτυπης κατάθλιψης είναι η αίσθηση βάρους στα χέρια και τα πόδια – σαν μια μορφή παράλυσης. Ωστόσο, μια μελέτη διαπίστωσε ότι ο υπερβολικός ύπνος και η υπερκατανάλωση τροφής είναι τα δύο πιο σημαντικά συμπτώματα για τη διάγνωση της άτυπης κατάθλιψης.

Τα άτομα με αυτόν τον τύπο κατάθλιψης μπορεί επίσης να πάρουν βάρος, να είναι ευερέθιστα και να έχουν προβλήματα στις σχέσεις τους. Άλλα χαρακτηριστικά της άτυπης κατάθλιψης περιλαμβάνουν την χαμηλή αντιδραστικότητα της διάθεσης (ικανότητα να αισθάνεστε καλύτερα όταν συμβαίνει κάτι καλό) και ένα μακροχρόνιο μοτίβο υπερβολικής ευαισθησίας στη διαπροσωπική απόρριψη.

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία συζήτησης είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία αυτού του τύπου κατάθλιψης.

Ψυχωτική κατάθλιψη: Χάνοντας την επαφή με την πραγματικότητα

Η ψύχωση – μια ψυχική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αποδιοργανωμένη σκέψη ή συμπεριφορά, ψευδείς πεποιθήσεις, γνωστές ως παραληρητικές ιδέες, ή ψευδείς εικόνες ή ήχους, γνωστές ως ψευδαισθήσεις – συνήθως δεν συνδέεται με την κατάθλιψη. Ωστόσο, σύμφωνα με την Εθνική Συμμαχία για τις Ψυχικές Ασθένειες, περίπου το 20% των ατόμων με κατάθλιψη έχουν επεισόδια τόσο σοβαρά που αναπτύσσουν ψυχωσικά συμπτώματα

Τα άτομα που πάσχουν από αυτή την ψυχωτική κατάθλιψη μπορεί να γίνουν κατατονικά, να μην μιλούν ή να μην βγαίνουν καν από το κρεβάτι τους. Η θεραπεία μπορεί να απαιτεί συνδυασμό αντικαταθλιπτικών και αντιψυχωσικών φαρμάκων.

Διπολική διαταραχή: Από την ένταση στην ατονία  (και πίσω στην ένταση)

Εάν οι περίοδοι με ακραία χαμηλά επίπεδα (ατονία) ακολουθούνται από περιόδους με ακραία υψηλά επίπεδα (ένταση), μπορεί να έχετε διπολική διαταραχή (ένας τύπος κατάθλιψης που παλαιότερα ονομαζόταν μανιοκαταθλιπτική διαταραχή, επειδή τα συμπτώματα μπορούν να εναλλάσσονται μεταξύ μανίας και κατάθλιψης).

Τα συμπτώματα της μανίας περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα ενέργειας, ενθουσιασμό, αγωνιώδεις σκέψεις και κακή κρίση. Τα συμπτώματα μπορεί να εναλλάσσονται μεταξύ κατάθλιψης και μανίας μερικές φορές το χρόνο ή πολύ πιο γρήγορα. Η διαταραχή αυτή επηρεάζει περίπου το 2 έως 3% του πληθυσμού και ενέχει έναν από τους υψηλότερους κινδύνους για αυτοκτονία.

Τα άτομα με αυτόν τον τύπο κατάθλιψης συνήθως υποβάλλονται σε θεραπεία με φάρμακα που ονομάζονται σταθεροποιητές διάθεσης.

Προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή: Όταν η κατάθλιψη πλήττει τις γυναίκες μία φορά το μήνα

Η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (Premenstrual dysphoric disorder, ή PMDD),  είναι ένας τύπος κατάθλιψης που επηρεάζει τις γυναίκες κατά το δεύτερο μισό του εμμηνορροϊκού τους κύκλου. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κατάθλιψη, άγχος και διακυμάνσεις της διάθεσης. Σε αντίθεση με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS), το οποίο επηρεάζει έως και το 85% των γυναικών και έχει ηπιότερα συμπτώματα, επηρεάζει περίπου το 5% των γυναικών και είναι πολύ πιο σοβαρή. Μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή ώστε να επηρεάζει τις ανθρώπινες σχέσεις μιας γυναίκας και την ικανότητά της να λειτουργεί κανονικά όταν τα συμπτώματα είναι ενεργά. Η θεραπεία για αυτό το είδος κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, καθώς και θεραπείες συζήτησης και διατροφής.

Κατάθλιψη κατάστασης: Όταν η ζωή σας παίρνει από κάτω

Η διαταραχή προσαρμογής, πυροδοτείται από ένα στρεσογόνο γεγονός ή ένα γεγονός που αλλάζει σημαντικά τη ζωή, όπως η απώλεια εργασίας, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ένα τραύμα – ακόμη και ένας κακός χωρισμός.

Η κατάθλιψη κατάστασης είναι περίπου τρεις φορές πιο συχνή από τη μείζων κατάθλιψη και σπάνια απαιτείται φαρμακευτική αγωγή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τείνει να ξεκαθαρίζει με την πάροδο του χρόνου αφού το γεγονός έχει τελειώσει. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοείται: Τα συμπτώματα της κατάθλιψης κατάστασης μπορεί να περιλαμβάνουν υπερβολική θλίψη, ανησυχία ή νευρικότητα, και αν δεν υποχωρήσουν, μπορεί να γίνουν προειδοποιητικά σημάδια μείζονος κατάθλιψης.